Παιδιά μόνα! Απόρριψη, απομόνωση, εκφοβισμός ή μήπως επιλογή;

Παιδιά μόνα!

Απόρριψη, απομόνωση, εκφοβισμός ή μήπως επιλογή;

Η εικόνα ενός παιδιού που είναι μόνο στα διαλείμματα, στην εκδρομή, στην παιδική χαρά μπορεί να προκαλεί πόνο σε καθε ενήλικα που νοιάζεται έστω και λίγο για τα παιδιά. Το ερώτημα είναι αν το παιδί που μένει μόνο του το έχει επιλέξει ή αν εμμέσως του έχει επιβληθεί! Αρκεί να παρατηρήσουμε τη διάθεση του παιδιού και έχουμε γρήγορα μια πρώτη εικόνα. Τα απομονωμένα παιδιά είναι θλιμμένα και φοβισμένα. Τα μοναχικά παιδιά απολαμβάνουν το παιγνίδι μόνα τους.
Στην πρώτη περίπτωση η απομόνωση μπορεί να είναι το αποτέλεσμα εκφοβισμού. Παιδιά συνεσταλμένα και ντροπαλά συνήθως αποτελούν αντικείμενο χλευασμού από τους «νταήδες» του σχολείου, με αποτέλεσμα να κλείνονται ακόμα πιο πολύ στον εαυτό τους και να είναι μόνα στην τάξη και στο διάλειμμα, ενώ στην πραγματικότητα επιθυμούν τη συναναστροφή με άλλα παιδιά. Παιδιά που προέρχονται από οικογένειες με έντονα προβλήματα στο σπίτι, γονείς που απορροφούνται από τα δικά τους προβλήματα και λίγο ασχολούνται με τα θέματα του παιδιού, με τη στάση τους απέναντι του ή με τα προβλήματα που η δυσλειτουργική σχέση μεταξύ των γονέων προκαλεί, απομονώνονται.
Σε κάθε περίπτωση όμως ο ρόλος των ενηλίκων που έρχονται σε επαφή με το παιδί είναι σημαντικός. Με διακριτικό χειρισμό μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να κοινωνικοποιηθεί. Στο σχολείο δεν διδάσκονται κοινωνικές δεξιότητες, γιατί θεωρείται, ότι αυτές έχουν αποκτηθεί σε νεότερα στάδια με τη βοήθεια της οικογένειας.  Ωστόσο, αυτό βλέπουμε πως δεν ισχύει πάντα. Οι γονείς θα πρέπει να προβληματιστούν και σε σχέση με τον ίδιο τον εαυτό τους και να αναρωτηθούν ποιος είναι ο δικός τους τρόπος του σχετίζεστε και τί παράδειγμα δίνουν στα παιδιά τους.
Η στάση των εκπαιδευτικών χρήζει ιδιαίτερης σημασίας. Πόσο βοηθούν τους μαθητές να αλληλεπιδράσουν και να μάθουν τα παιδιά να παίζουν ομαδικά; Μήπως κάποιοι θεωρούν ότι ο ρόλος τους περιορίζεται στις ώρες διδασκαλίας;

 Πώς μπορείτε να βοηθήσετε ένα παιδί:

·         Μάθετε στο παιδί να μπορεί να συνομιλά με άλλα παιδιά για θέματα όπως πχ. μουσική, παιγνίδια, χόμπι, ταξίδια, αθλητισμός κτλ. Τονίστε, ότι δεν πρέπει να μιλά συνέχεια για τον εαυτό του, τα κατορθώματά του ή ακόμη και τις δυσκολίες του.

·         Μάθετε τους να μιλάνε αλλά και να ακούν.

·         Προτρέψτε τα να στρέφονται στους ενήλικες για βοήθεια. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό στις περιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού να γνωρίζουν, ότι υπάρχουν άνθρωποι που θα τα ακούσουν, θα τα καταλάβουν και θα προσπαθήσουν να τα βοηθήσουν.

·         Οι γονείς θα πρέπει να δείχνουν ενσυναίσθηση γι’αυτό που συμβαίνει στο παιδί. Το παιδί έχει ήδη υποστεί μια απόρριψη, μην το απορρίπτετε και εσείς, λέγοντας «πώς κάνεις έτσι, δεν  είναι σημαντικό αυτό που σου συμβαίνει».

·         Η απόρριψη είναι μέρος της ζωής μας, μας πληγώνει αλλά ωστόσο μπορεί να ξεπεραστεί.

·         Φέρτε το παιδί σε επαφή με άλλα παιδιά και εκτός σχολέιου.

·         ΣΥΖΗΤΗΣΤΕ με το παιδί, ακούστε το. Πολλές φορές αυτό και μόνο αρκεί για να νιώσει καλύτερα.

·         Κανείς δεν μπορεί να εξαναγκάσει κάποιον να γίνει φίλος μαζί του. Ωστόσο οφείλει να τον σέβεται και να μην τον παρενοχλεί. Δεν μπορούν όλοι να γίνουν φίλοι μας, αυτό όμως δεν σημαίνει, ότι δεν θα γίνει ποτέ κανένας. Με κάποιους ανθρώπους ταιριάζουμε και με κάποιους άλλους όχι. (Ο Richard Lavoie στο βιβλίο του “It’s so much work to be your friend” αναφέρει ότι το 60% των πρωτοβουλιών των παιδιών για φιλία πέφτει στο κενό. Ακόμη και για τα λεγόμενα «δημοφιλή παιδιά», το ποσοστό αυτό είναι 30%).

·         Διδάξτε στα παιδιά τα συναισθήματα και μάθετε τα να τα εκφράζουν δημιουργικά αλλά και να τα συγκρατούν, όταν οι συνθήκες το απαιτούν.

Οι άνθρωποι διαχρονικά φοβούνται την απόρριψη και την απομόνωση, ωστόσο αυτή είναι μέρος της καθημερινότητας μας. Μας απορρίπτουν και απορρίπτουμε. Πολλές φορές κυριαρχεί ο φόβος μήπως βρεθούμε στη θέση αυτού που γίνεται ο ευάλωτος ή ο ανεπιθύμητος. Και ο φόβος αυτός μας κάνει σκληρούς και μας κάνει να απορρίπτουμε ανθρώπους χωρίς να δίνουμε την ευκαιρία να συναναστραφούμε μαζί τους. Σκεφτείτε πόσο εύκολα σταματάμε να τηλεφωνούμε στον άνεργο, στον άρρωστο, πώς στρέφουμε το κεφάλι από την άλλη όταν αντικρίζουμε έναν άστεγο. Είναι γιατί δεν ξέρουμε τί να πούμε, είναι γιατί δεν θέλουμε να τον φέρουμε σε χειρότερη θέση από αυτή που ήδη βρίσκεται ή μήπως φοβόμαστε μήπως αντικρίσουμε το φόβο μας στα μάτια του;
Η κοινωνία μας είναι σκληρή και τα παιδιά είναι ακόμη πιο σκληρά στην μεταξύ τους επαφή. Αυτό συμβαίνει, επειδή αυτό τους έχουμε μάθει. Αν τα διδάξουμε μια άλλη συμπεριφορά θα την υιοθετήσουν. Άλλωστε δε λέμε; «τα παιδιά είναι σαν τα σφουγγάρια». Ότι τους δώσεις αυτό θα πάρεις πίσω. Και όταν τους δώσεις έστω και λίγη αγάπη παίρνεις ακόμη περισσότερη και αυτό είναι το πιο ωραίο συναίσθημα στον κόσμο.
Ψυχικά υγιές παιδί σημαίνει υγιής ενήλικας. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να έχουμε ένα καλύτερο μέλλον.

«Έχε το νου σου στο παιδί, γιατί αν γλυτώσει το παιδί υπάρχει ελπίδα»


α.